หลายๆคนอาจจะเคยได้ยินหรือทราบเรื่องราวกับเหตุการณ์นี้ เหตุการณ์นี้คือเหตุการณ์ รศ.112 ซึ่งเกิดขึ้นใน
สมัยรัศกาลที่ 5 โดยประเทศฝรั่งเศษต้องการที่จะยึดครองดินแดนฝั่งแม่น้ำโขง ซึ่งคือประเทศลาวในปัจจุบัน ใน
ขณะนั้นประเทศลาวยังตกเป็นเมืองประเทศราชของไทยอยู่ เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นในวันที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ.2436
ฝรั่งเศษได้ส่งเรือรบ 2 ลำ เข้ามาทางปากแม่น้ำ รัฐบาลไทยก็ทำการประท้วงงแต่ฝ่ายฝรั่งเศษเพิกเฉย จึงเกิดการ
ยิงกันขึ้นที่ป้อมพระจุลฯ เป็นผลทำให้ฝ่ายไทยเสียชีวิต 15 คน และฝรั่งเศษเสียชีวิต 2 คน แต่ในที่สุดเรือรบ
ฝรั่งเศสก็แล่นเข้ามาถึงกรุงเทพฯ และจอดทอดสมออยู่หน้าสถานทูต
สุดท้ายเพื่อเป็นการรักษาดินแดนส่วนใหญ่ของชาติเอาไว้ ฝ่ายไทยจึงต้องยอมตามที่ฝรั่งเศสเรียกร้อง
โดยได้มีการทำสนธิสัญญาระหว่างไทยกับฝรั่งเศส ในวันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ.2436 ซึ่งในสนธิสัญญามีราย
ละเอียดดังนี้
1.ไทยจะยอมสละกรรมสิทธิ์ทั้งหมดเหนือดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงรวมทั้งบรรดาเกาะทั้งหมดที่อาจมีขึ้น
เมื่อน้ำลด หรือในบรรดาที่มีมาก่อนแล้วนั้นให้เป็นกรรมสิทธิ์ของฝรั่งเศส
2.ไทยจะไม่มีเรือรบไปไว้หรือใช้ดินแดนในทะเลสาป หรือลำน้ำที่แยกจากแม่น้ำโขงซึ่งเป็นพื้นที่ที่ได้มี
การกำหนดเอาไว้แล้ว
3.ไทยจะต้องไม่มีค่ายทหารในเขต 25 กม. ตลอดแนวแม่น้ำ
4.การป้องกันเมืองหรือเขตที่กำหนดมชในข้อ 3 สามารถทำได้เท่าที่่จำเป็นเท่านั้น
5.ไทยและฝรั่งเศสจะทำการค้าในเวลา 6เดือนนับจากนี้ และไม่เก็บภาษีระหว่างกัน
6.ในการสร้างท่าเรือหรือกิจกรรมต่างๆ ตามลำแม่น้ำทั้งสองฝั่ง ถ้าฝรั่งเศสร้องขอความช่วยเหลืออย่าง
เช่น การขอใช้พื้นที่ ไทยจะไม่ปฏิเสธและจะให้ความช่วยเหลือทันที
7.ไทยจะให้ความสะดวกแก่คนบังคับในฝรั่งเศส ในการเข้าออกในเขตที่ได้กำหนดในข้อ 3
8.ฝรั่งเศษสามารถตั้งกงศุลได้ตามที่เห็นสมควร
9.ถ้ามีความเห็นหรือความเข้าใจที่ไม่ตรงกันในสัญญาฉบับนี้ ให้ถือเอาภาษาฝรั่งเศสป็นหลัก
10.สัญญานี้ ให้มีผลบังคับใช้ใน 4 เดือนนอกจากสัญญาดังกล่าว ยังมีภาคผนวกต่อท้ายมาด้วยคือ
-ไทยต้องถอนกำลังออกไปจากพื้นที่ภายใน 1 เดือน
-ไทยต้องรื้อค่ายออกไปให้หมดด้วย
ผลจากสนธิสัญญาฉบับนี้ ทำให้ไทยต้องเสียสิทธิในการปกครองลาวตั้งแต่บัดนั้น
รวมทั้งบรรดาเกาะแก่งทั้งหลายในแม่น้ำโขง แม้จะห่างจากฝั่งไทยเพียง 1 เมตร ก็ให้ถือว่าเป็นดินแดนของลาว
ในปัจจุบัน
ฝรั่งเศสยังได้เรียกร้องเงินค่าปรับจำนวนหนึ่ง รัชกาลที่ 5 จึงทรงใช้เงินที่เรียกว่า เงินถุงแดง มอบให้กับ
ฝรั่งเศสเงินถุงแดงนี้ เป็นเงินซึ่งรัชกาลที่ 3 ทรงได้กำไรมาจากการทำการค้ากับต่างประเทศ โดย เฉพาะกับ
เมืองจีนแล้วพระองค์ได้เก็บเงินเหล่านั้นไว้ในถุงแดง ในคราวเกิดเหตุ การณ์ รศ. 112 นี้ รัชกาลที่ 5 ก็ทรงนำเงิน
ดังกล่าวออกมาเพื่อชดใช้ค่าเสียหาย ให้ฝ่ายฝรั่งเศสรวมกับเงินที่เรี่ยไรจากข้าราชบริพาร รวมเป็นเงินจำนวน
3 ล้าน บาท
เหตุการณ์รศ.112นี้สร้างเจ็บชํานําพระทัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงเป็นอย่างมาก ถึงขนาดทรง
เสียพระทัยบางบันทึกแสดงไว้ว่าพระองค์จะปลงพระชนม์ชีพพระองค์เอง
เหตุการณ์ รศ.112 นี้ ทําให้ กรมหลวงชุมพรเจ็บแค้นเป็นอย่างมาก ถึงกับทรงสัก ตราด 112 ไว้ที่บริเวณ
พระอุระเพื่อเตือนใจ และทหารเสือกรมหลวงชุมพรก็คือนักเรียนนายเรือรุ่นแรก กรมหลวงชุมพรก็ทรงสักหน้าอก
นักเรียนทุกคนด้วยพระองค์เอง
__________________ลูกหลานไทยลืมความสําคัญของวันนี้สิ้นกันแล้วแล